به گزارش روابط عمومی «شرکت خدمات عمومی فولاد ایران»، صنعت فولاد یکی از ارکان اصلی اقتصاد ایران به شمار می‌رود که نقش مهمی در تولید و صادرات کالاهای صنعتی ایفا می‌کند. این صنعت به دلیل تقاضای بالا برای فولاد در داخل و خارج کشور، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین بخش‌های تولیدی شناخته می‌شود. با این حال، در سال‌های اخیر، صنعت فولاد ایران با چالش‌های جدی روبه‌رو بوده است که یکی از مهم‌ترین این چالش‌ها، بحران ناترازی انرژی است. این بحران، به‌ویژه در فصول گرم سال که مصرف انرژی به اوج خود می‌رسد، تأثیرات منفی زیادی بر این صنعت داشته است. در این گزارش به بررسی نیازهای اساسی صنعت فولاد ایران در شرایط بحرانی ناترازی انرژی پرداخته خواهد شد.
افزایش ظرفیت انرژی پایدار و قابل دسترس
یکی از مهم‌ترین نیازهای صنعت فولاد ایران در حال حاضر، تأمین انرژی پایدار و مستمر است. صنعت فولاد در فرآیند تولید خود نیاز به انرژی زیادی دارد، به‌ویژه در مراحل ذوب و تولید شمش که در کوره‌های قوس الکتریکی یا کوره‌های بلند انجام می‌شود. این نیاز به انرژی به حدی است که مصرف انرژی در این صنعت می‌تواند سهم قابل توجهی از تولید کل کشور را به خود اختصاص دهد. در شرایطی که ناترازی انرژی کشور به‌ویژه در زمینه برق و گاز، موجب قطعی‌های ناخواسته در شبکه‌های انرژی می‌شود، تأمین انرژی پایدار و مستمر برای ادامه فعالیت این صنعت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
کاهش وابستگی به انرژی‌های فسیلی
یکی از مشکلات ساختاری صنعت فولاد ایران، وابستگی شدید به سوخت‌های فسیلی مانند گاز طبیعی است. در شرایط بحران انرژی و کاهش عرضه گاز، کارخانه‌ها با مشکل جدی در تأمین سوخت مواجه می‌شوند. بنابراین، یکی از نیازهای فوری این صنعت، توجه به توسعه فناوری‌های جدید برای کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی است. استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر مانند خورشید و باد، در کنار سرمایه‌گذاری در تکنولوژی‌های پیشرفته‌ای مانند استفاده از هیدروژن سبز در فرآیند تولید فولاد، می‌تواند به کاهش این وابستگی کمک کند.
بهینه‌سازی مصرف انرژی در واحدهای تولیدی
در کنار نیاز به تأمین انرژی، یکی دیگر از چالش‌های صنعت فولاد، بهینه‌سازی مصرف انرژی در واحدهای تولیدی است. بسیاری از کارخانه‌های فولاد ایران هنوز از فناوری‌های قدیمی و غیر بهینه در تولید استفاده می‌کنند که موجب مصرف انرژی بالا و کاهش بهره‌وری می‌شود. به‌طور مثال، استفاده از کوره‌های قدیمی که بازدهی پایین‌تری دارند، سبب افزایش مصرف برق و گاز می‌شود. در این راستا، سرمایه‌گذاری در تجهیزات جدید و به‌روز که دارای مصرف انرژی پایین‌تر و بهره‌وری بالاتری هستند، به یکی از نیازهای اساسی صنعت فولاد تبدیل شده است. به‌علاوه، بهینه‌سازی فرآیندهای تولید فولاد و کاهش تلفات انرژی می‌تواند به حفظ منابع انرژی و کاهش هزینه‌ها کمک کند.
توسعه فناوری‌های ذخیره‌سازی انرژی
یکی دیگر از نیازهای اساسی صنعت فولاد در شرایط ناترازی انرژی، توسعه فناوری‌های ذخیره‌سازی انرژی است. با توجه به نوسانات و قطع و وصل‌های گاه‌به‌گاه در شبکه‌های انرژی، این صنعت به سیستم‌هایی نیاز دارد که بتواند انرژی مورد نیاز خود را ذخیره کند تا در زمان قطعی‌ها یا کاهش تولید انرژی، بتواند از این منابع ذخیره‌شده بهره ببرد. باتری‌های بزرگ مقیاس و سایر فناوری‌های ذخیره‌سازی انرژی می‌توانند به صنعت فولاد کمک کنند تا در زمان‌های بحرانی انرژی، تولید خود را ادامه دهد و از توقفات ناشی از قطعی‌ها جلوگیری کند.
گسترش استفاده از گاز طبیعی به‌عنوان سوخت جایگزین
با توجه به اهمیت بالای گاز طبیعی در فرآیند تولید فولاد، به‌ویژه در واحدهایی که از کوره‌های بلند استفاده می‌کنند، استفاده از گاز طبیعی به‌عنوان سوخت جایگزین در شرایط بحران انرژی می‌تواند مؤثر باشد. بهینه‌سازی سیستم‌های توزیع گاز و کاهش اتلاف آن در خطوط انتقال، می‌تواند یکی از راهکارهای مؤثر در کاهش بحران ناترازی انرژی و تأمین انرژی برای این صنعت باشد. همچنین، مذاکرات بین‌المللی برای واردات گاز یا استفاده از ذخایر داخلی به‌طور بهینه، می‌تواند از دیگر راهکارهای این بخش باشد.
تنوع منابع انرژی در سطوح مختلف
تأمین انرژی تنها از یک منبع، مانند گاز یا برق، برای صنعت فولاد ایران در شرایط بحرانی ممکن است به بحران‌های جدی منجر شود. به همین دلیل، تنوع در منابع انرژی یکی از نیازهای حیاتی این صنعت است. استفاده همزمان از انرژی‌های تجدیدپذیر، انرژی هسته‌ای و حتی توسعه ظرفیت‌های تولید انرژی از زباله‌های صنعتی می‌تواند به صنعت فولاد این امکان را بدهد که در برابر بحران‌های انرژی مقاوم‌تر شود.
مذاکرات و همکاری‌های بین‌المللی برای تأمین انرژی
یکی از نیازهای جدی صنعت فولاد ایران، همکاری‌های بین‌المللی برای تأمین انرژی است. صنعت فولاد به‌طور مستقیم و غیرمستقیم با واردات و صادرات انرژی ارتباط دارد. در شرایطی که بحران ناترازی انرژی در داخل کشور شدیدتر می‌شود، مذاکرات با کشورهای همسایه برای تأمین انرژی مورد نیاز، می‌تواند از اهمیت زیادی برخوردار باشد. همکاری‌های استراتژیک در زمینه تولید انرژی و انتقال آن به صنعت فولاد می‌تواند به کاهش بحران‌ها و تأمین انرژی مورد نیاز این صنعت کمک کند.
آموزش و آگاه‌سازی نیروی کار و مدیران صنعتی
نهایتاً، در کنار توسعه زیرساخت‌ها و فناوری‌های جدید، آموزش نیروی کار و مدیران صنعتی نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. برای بهینه‌سازی مصرف انرژی و استفاده بهینه از منابع انرژی در واحدهای تولید فولاد، نیاز به آگاه‌سازی و آموزش مداوم کارگران و مدیران در زمینه بهترین روش‌های استفاده از انرژی است. این امر می‌تواند به‌طور قابل توجهی موجب کاهش مصرف انرژی و افزایش بهره‌وری در صنعت فولاد ایران شود.
نتیجه‌گیری
در شرایط بحران ناترازی انرژی که صنعت فولاد ایران با آن مواجه است، نیاز به سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و فناوری‌های جدید برای تأمین انرژی پایدار، بهینه‌سازی مصرف انرژی، و تنوع در منابع انرژی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این اقدامات می‌توانند نه تنها بحران‌های انرژی را کاهش دهند، بلکه به توسعه پایدار صنعت فولاد کمک کرده و ایران را در مسیر خودکفایی و صادرات محصولات فولادی قرار دهند.