به گزارش روابط عمومی «شرکت خدمات عمومی فولاد ایران»، صنعت فولاد در سال ۱۴۰۳، چالش‌های متعددی از جمله کاهش تولید، افت صادرات و محدودیت‌های انرژی را پشت‌سر گذاشته است. قطعی‌های مداوم برق و گاز بیش از سال‌های گذشته تولید و صادرات را به چالش کشیده و زیان قابل توجهی به این بخش وارد کرده است. حال باید دید با وجود این شرایط، تولید و صادرات در چه وضعیتی قرار دارد و چه اقداماتی برای رفع این چالش‌ها تاکنون صورت گرفته است؟
تولید فولاد ۶.۷ درصد کاهش یافت
طبق آمار منتشرشده از سوی انجمن فولاد ایران، تولید فولاد در ۹ ماهه اول سال ۱۴۰۳، ۴.۸ درصد کاهش داشت. اما این روند نزولی به این نقطه ختم نشد. در ۱۰ ماهه سال ۱۴۰۳ تولید فولاد افت ۵.۵ درصدی را پشت‌سر گذاشت و در ۱۱ ماهه این میزان به ۶.۷ درصد رسید.
وضعیت ناترازی انرژی باعث شد تا تولید فولاد میانی هم با افت چشمگیری مواجه شود. در ۱۱ ماهه سال ۱۴۰۳، تولید فولاد میانی دو میلیون تن معادل ارزشی یک میلیارد دلار کاهش یافت. تولید کنسانتره آهن یک روند صعودی طی کرد و به رشد ۶.۱ درصدی رسید.
گندله سنگ آهن افت ۲.۱ درصدی و تولید بیلت و بلوم کاهش قابل توجه ۸.۴ درصدی را به ثبت رساند. تولید ورق سرد و سلب هم به ترتیب افت ۱.۶ درصدی و ۳.۹ درصدی را پشت‌سر گذاشتند. علاوه بر تمام این موارد، تولید میلگرد هم به دلیل رکود بازار و کاهش صادرات معادل ۴.۸ درصد منفی بود.
صادرات فولاد افت ۱۳ درصدی را ثبت رساند
آنطور که آمار انجمن فولاد ایران نشان می‌دهد، در بخش صادرات فولاد هم مشکلات متعددی وجود دارد. طبق آخرین آمار این انجمن، ارزش صادرات زنجیره فولاد به شش میلیارد و ۳۵ میلیون دلار رسیده که نسبت به مدت مشابه سال قبل، ۸۹۲ میلیون دلار معادل ۱۳ درصد کاهش داشته است. این وضعیت در حالی است که در آمار ۹ ماهه، میزان افت صادرات زنجیره فولاد ۷۹۲ میلیون دلار گزارش شده بود.
براساس این آمار شمش و اسلب، به‌عنوان اصلی‌ترین محصولات صادراتی زنجیره فولاد، به ترتیب ۱۷ درصد و ۲۹ درصد از نظر حجم صادرات کاهش داشتند. حجم صادرات مقاطع طویل و آهن اسفنجی هم رشد ۱۴ درصدی را تجربه کرده‌اند.
ناترازی انرژی عامل اصلی مشکلات تولید و صادرات فولاد است
رضا شهرستانی، عضو سابق هیأت مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد، درباره علت کاهش تولید فولاد در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز توضیح داد: یکی از مشکلات اصلی زنجیره فولاد، ناترازی انرژی است. هر سال، این صنعت در تابستان با مشکل قطعی برق و در زمستان با کمبود گاز مواجه بود. اما در سال ۱۴۰۳، شرایط متفاوت شد، زیرا علاوه بر قطعی برق در تابستان، این صنعت در زمستان نیز همزمان هم با قطعی برق و هم با قطعی گاز روبه‌رو شد.
وی درباره مدت زمان قطعی برق و گاز در روز عنوان کرد: میزان قطعی برق و گاز در طول روز مشخص و ثابت نیست. در برخی موارد، کاهش انرژی به ۳۰ درصد می‌رسد و گاهی تا ۵۰ درصد هم ادامه دارد. حتی در برخی مواقع، صنعت تنها در ساعات شب به برق و گاز دسترسی دارد. این شرایط باعث شد که میزان تولید در بهمن‌ماه نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲۵ درصد کاهش یابد.
خسارات ناشی از ناترازی انرژی در سال آینده به ۲۵ میلیارد دلار می‌رسد
شهرستانی درباره میزان خسارات واردشده به صنعت فولاد به دلیل قطعی برق تصریح کرد: به دلیل قطعی برق، بسیاری از ماشین‌آلات این صنعت آسیب دیده‌اند. میزان خسارات وارد شده به کل صنعت فولاد به دلیل قطعی برق، ۱۰ میلیارد دلار برآورد شده است. احتمال می‌رود که این میزان در سال آینده به ۲۵ میلیارد دلار افزایش یابد.
عضو سابق انجمن تولیدکنندگان فولاد درباره اقدامات دولت در راستای کاهش این خسارات و رفع این بحران توضیح داد: یکی از بحث‌هایی که وزارت صمت برای حل این مشکل از آن صحبت کرده، عقب انداختن بدهی‌های مالیاتی تا سقف چهار ماه است. چنین اقداماتی نمی‌تواند کمک‌کننده باشد. بنابراین می‌توان گفت که وزارت صمت و دولت برای حل این مشکل اقدامی نکرده است.
سرمایه‌گذاری در بحث انرژی‌های تجدید‌پذیر کلید حل مشکلات است
شهرستانی با اشاره به انرژی‌های تجدید‌پذر، به‌عنوان راهکار رفع مشکل ناترازی انرژی، تصریح کرد: یکی از راهکارهای حل این مشکل، سرمایه‌گذاری در بحث انرژی‌های تجدید‌پذیر است. بارها بحث‌هایی درباره حمایت از انرژی‌های تجدید‌پذیر مطرح شده است. اما در عمل، افرادی که تمایل به سرمایه‌گذاری دارند، به دلیل بروکراسی اداری موجود، با موانع متعددی دست‌وپنجه نرم می‌کنند و دولت هم در این زمینه به کندی پیش می‌رود. دولت باید برای رفع این مشکل اقدام کند.
براساس این گزارش، بررسی آمار و مشکلات حوزه تولید و صادرات فولاد به خوبی نشان می‌دهد که ناترازی انرژی آسیب چشمگیری به این صنعت وارد کرده است. برای اینکه امروز ناترازی انرژی به صنایع مختلف آسیب وارد نکند، باید سال‌ها پیش برنامه‌ریزی می‌شد. اما دولت و نهادهای مربوطه به جای برنامه‌ریزی دقیق و درست برای رفع این مشکلات، با سیاست‌گذاری‌های نادرست باعث شدند تا امروز صنایع و حتی مردم با ناترازی انرژی دست‌وپنجه نرم کنند.
بنابراین، تا زمانی که دولت با سرمایه‌گذاری‌های درست و سیاست‌گذاری‌های دقیق برای رفع این مشکلات اقدام نکند، قطعا خسارات ناشی از ناترازی انرژی هم بیش از پیش افزایش می‌یابد.