دلایل کاهش و افزایش قیمت آهن در بازار ایران
تحلیل‌ها و پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهند که نوسان قیمت آهن از سال 1398 تا پایان سال 1402 با همدیگر قابل قیاس نیستند.
به گزارش مرکز اطلاع رسانی شرکت خدمات عمومی فولاد ایران، قیمت آهن و به‌طور کلی، قیمت مقاطع فولادی و آهن آلات هرگز در بازار ایران ثبات قیمتی ندارند و دائماً در نوسان هستند. این نوسان قیمتی شدید که باعث شده است خریداران به‌صورت روزانه سایت‌های مرجع و معتبر را برای مشاهده قیمت روز چک کنند، دلایل مختلفی دارد. از عوامل خارجی مثل نوسان نرخ جهانی آهن و شمش فولادی گرفته تا عوامل داخلی مثل سیاست‌های داخلی دولت، نوسان طلا و نرخ ارز همه و همه از جمله فاکتورهای موثر روی کاهش و افزایش قیمت آهن هستند. تحلیل‌ها و پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهند که نوسان قیمت آهن از سال 1398 تا پایان سال 1402 اصلاً با همدیگر قابل مقایسه نیستند. در سال 1399 و 1400 حتی با رشد 200 درصدی قیمت آهن و آهن آلات هم مواجه بودیم. طبق آمار رسانه‌های معتبر مثل پورتال شرکت ملی فولاد ایران و بررسی قیمت آهن آهن رسان، فقط در سال 1398 کاهش قیمت آهن را تجربه کردیم. به‌عبارت ساده‌تر، قیمت آهن در همه این سال‌ها روند افزایشی داشته است. اما چرا؟
10 دلیل اصلی نوسان قیمت آهن در بازار ایران
به‌طور کلی، مهم‌ترین عوامل در بین این 10 دلیل اصلی، نوسان قیمت دلار، نوسان نرخ جهانی آهن، افزایش قیمت ورق آهن و هزینه حمل‌ونقل است که راه‌حل‌های بسیار کمی برای عبور از این مشکلات وجوددارند. در ادامه می‌خواهیم به صورت مجزا 10 دلیل اصلی نوسان قیمت آهن در بازار را بررسی کنیم.
1. نوسانات قیمت دلار
قیمت دلار، مهم‌ترین عامل نوسان قیمت آهن در بازار ایران است که هم جزو عوامل موثر داخلی و جزو عوامل موثر خارجی محسوب می‌شود. به‌زبان ساده‌تر، دلار به‌خودی‌خود یک پول غیرایرانی و یک عامل خارجی است که روی قیمت جهانی آهن تاثیر می‌گذارد.
همچنین، وقتی قیمت دلار در بازار سیاه افزایش پیدا می‌کند، تولیدکنندگان باید هزینه بیشتری برای واردات مواد اولیه مثل سنگ آهن و شمش فولاد خرج کنند. در نتیجه، قیمت آهن در بازار ایران افزایش پیدا می‌کند. از جمله روش‌های کنترل تاثیر نوسان قیمت دلار روی قیمت آهن، دخالت مستقیم دولت و نظارت روی قیمت دلار در بازار آزاد است.
2. نوسان نرخ جهانی آهن
نرخ جهانی آهن، یکی دیگر از عوامل موثر خارجی به‌شمار می‌رود که کنترل آن از عهده تنظیم‌کنندگان بازار آهن در ایران خارج است. بنابراین، هر بار که قیمت آهن در بازار بین‌المللی افزایش پیدا می‌کند، قیمت مواد اولیه، شمش فولاد، آهن و مقاطع فولادی در بازار جهانی هم افزایش می‌یابند. به‌دنبال این افزایش قیمت جهانی، بازار ایران هم تحت تاثیر قرار می‌گیرد و قیمت آهن و مقاطع فولادی بالا می‌رود.
3. مقدار عرضه و تقاضا در بازار
مقدار عرضه و تقاضا برای خرید یا فروش آهن در بازار ایران به عوامل زیر بستگی دارد:
- فعال بودن بازار مسکن و صنعت ساخت‌وساز در کشور
- شرایط اقتصادی
- نیاز صنایع وابسته به خرید آهن
- تحریم اقتصادی و محدودیت برندهای ایرانی در صادرات آهن آلات
در شرایطی که اوضاع ساخت‌وساز خوب باشد و بازار مسکن در رکود نباشد، طبیعی است که تقاضا برای خرید آهن و مقاطع فولادی بالا می‌رود. با افزایش تقاضا در بازار، مقدار عرضه آهن توسط کارخانه‌ها پایین می‌آید و قیمت آهن بالا می‌رود.
در عوض، با کاهش تقاضا برای خرید آهن در بازار ایران، مقدار عرضه توسط کارخانه‌ها بیشتر می‌شود. همچنین، در شرایط تحریم وقتی که صادرات آهن آلات و مقاطع فولادی به کشورهای دیگر محدود می‌شود، کارخانه‌های ایرانی ناچار به عرضه بیشتر در بازار داخلی می‌شوند. همین مسئله باعث کاهش قیمت آهن در بازار می‌شود و موج نوسانی جدیدی را به‌وجود می‌آورد.
4. نیاز صنایع وابسته داخلی
تقاضا برای خرید آهن و آهن آلات از جمله مقاطع فولادی مثل میلگرد، نبشی و تیرآهن فقط به صنعت ساختمان‌سازی و بازار مسکن محدود نمی‌شود. صنایع دیگری از جمله خودروسازی، سازه‌های دریایی، ساخت پیچ‌ومهره و صنعت پل‌سازی هم از مصرف‌کنندگان آهن محسوب می‌شوند. نیاز صنایع وابسته به آهن دقیقاً با موضوع مقدار عرضه و تقاضا ارتباط دارد. به‌عبارت ساده‌تر اگر نیاز صنایع وابسته داخلی به آهن کاهش پیدا کند، تقاضا هم پایین می‌آید و قیمت کاهش پیدا خواهد کرد و بالعکس.
5. قیمت‌گذاری پایه در بورس کالا
بورس کالای ایران، مکانی است که آهن و مقاطع فولادی برای قیمت‌گذاری پایه یا تعیین قیمت اولیه در آن عرضه می‌شوند. پس از تعیین قیمت با استفاده از فرمولی که شامل وزن و ابعاد آهن می‌شود، کارخانه‌ها آهن را می‌خرند و آن را در بازار آزاد یا بازار آهن ایران عرضه می‌کنند. قیمت پایه آهن در بازار بورس کالا هرچقدر که باشد، به محض عرضه در بازار آزاد، بسته به مقدار عرضه و تقاضا و عوامل دیگر مثل نرخ امروز آهن در بازار جهانی، بیشتر می‌شود.
6. هزینه‌های حمل و نقل
هزینه‌های حمل و نقل، یکی از مهم‌ترین عواملی است که کارخانه‌ها و مراکز فروش آهن را با چالش روبه‌رو می‌کند. هزینه‌های حمل و نقل به عوامل مختلفی بستگی دارند که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
- مقدار مسافت بین مبدأ و مقصد تحویل آهن
- هزینه‌های تأمین انرژی
- هزینه‌های تأمین سوخت ماشین‌آلات
- شرایط آب‌وهوایی
- شرایط جاده‌ها
- محدودیت در واردات و صادرات آهن
7. نوسان قیمت طلا
قیمت طلا، نفت و ارز (مخصوصاً دلار آمریکا)، از جمله عوامل موثر روی قیمت همه کالاهای موجود در بازار ایران هستند و بازار آهن هم از این قضیه جدا نیست. از آنجایی که معمولاً نوسان قیمت طلا همراه با نوسان قیمت دلار است، هرگونه افزایش یا کاهش قیمت در قیمت طلا یا نرخ چهانی طلا روی بازار آهن ایران تاثیر می‌گذارد.
البته، قیمت طلا و ارز لزوماً همراه با هم دچار نوسان نمی‌شوند. گاهی ممکن است بدون اینکه قیمت ارز با نوسان روبه‌رو شود، قیمت طلا روند افزایشی به خود بگیرد و به‌تنهایی روی افزایش و کاهش قیمت آهن تاثیر بگذارد.
8. قیمت نفت
تجربه نشان داده است که در صورت افزایش قیمت نفت، باید شاهد افزایش قیمت آهن در بازار جهانی باشیم. بنابراین، نوسان قیمت هر بشکه نفت خام در بازار بین‌المللی، باعث افزایش نرخ هر کیلوگرم آهن هم می‌شود. این قیمت شامل صادرات و شامل نوسان قیمت در بازار داخلی هم می‌شود و نمی‌توان آن را کنترل کرد. برخلاف اینکه نوسان قیمت طلا و آهن و دلار معمولاً با همدیگر اتفاق می‌افتند، نوسان قیمت ناگهانی و با توجه به تصمیم صادرکنندگان اصلی نفت خام در دنیا انجام می‌شود. در نتیجه، می‌توان با پیشبینی یا رصد قیمت نفت خام در بازار بین‌المللی، متوجه افزایش یا کاهش احتمالی قیمت آهن در بازار جهانی شد.
9. هزینه‌های تأمین مواد اولیه
فراموش نکنید که منظور ما از آهن، سنگ آهن یا آهن خام نیست؛ بلکه فراورده‌های آهن، آهن آلات و آهن صنعتی است که در بازار آزاد به دست خریداران می‌رسد. بنابراین، برای تولید آهن صنعتی به مواد اولیه تولید آن از جمله سنگ آهن، قراضه‌های آهن و شمش فولاد نیاز است. هزینه‌های تأمین مواد اولیه توسط کارخانه‌ها معمولاً با توجه به عوامل زیر افزایش یا کاهش پیدا می‌کنندو در نهایت روی قیمت آهن در بازار ایران تاثیر می‌گذارند:
- نوسان قیمت دلار
- افزایش قیمت سوخت در بازار جهانی و در کشور
- افزایش قیمت سنگ آهن در بازار جهانی و داخلی
- افزایش قیمت شمش فولاد در سطح بین‌المللی و داخلی
10. سیاست‌های دولت در مورد بازار آهن
جالب است بدانید که در سطح سیاسی، دولت با کنترل نرخ بهره بانکی، ارائه اعتبارات و ارز دولتی، توافق سیاسی با کشورهای دیگر و تلاش برای کنترل قیمت دلار روی قیمت آهن در بازار تاثیر می‌گذارد. سیاست‌های مثبت دولت باعث می‌شود تا در مقدار عرضه و تقاضای بازار تعادل ایجاد شود و قیمت آهن در یک ثبات نسبی قرار بگیرد. همچنین، سیاست داخلی با توجه به بودجه‌های اقتصادی، ارائه راهکارها و تصمیم جدی برای کنترل تورم هم می‌تواند مشوق تولیدکنندگان آهن در بازار داخلی باشد. ضمناً این نکته مهم را از یاد نبرید که اگر ارز محلی نسبت به ارز خارجی مثل دلار و یورو ضعیف شود، قیمت آهن وارداتی افزایش پیدا می‌کند. در نتیجه، بازار آهن ایران با شکست قیمتی مواجه می‌شود و خریداران باید آهن وارداتی را چندبرابر گران‌تر از آهن داخلی خریداری کنند.
بهترین روش برای استعلام قیمت امروز آهن
با توجه به نوسان شدید قیمت آهن در بازار ایران، بهترین روش برای استعلام قیمت روز آهن آلات و مقاطع فولادی، چک کردن روزانه وب‌سایت‌های معتبر حوزه آهن است. شاید این کار در ظاهر کمی سخت به‌نظر برسد، اما در حال حاضر، به‌روزترین جدول‌های قیمتی آهن در بازار داخلی توسط وب‌سایت‌های معتبر مثل وب‌سایت آهن رسان ارائه می‌شود. شما می‌توانید با کارشناسان این مجموعه در ارتباط باشید و راهنمایی کامل برای خرید خود دریافت کنید.
منبع: فولاد 24
