اقتصاد دریامحور، فولاد سبز و مدل اقتصادی چرخشی؛ راهکارهای نجات صنعت فولاد ایران
همایش اقتصاد دریامحور در صنایع معدنی و فولادی با رویکرد بررسی چالش‌های حوزه فولاد، همجواری فولادی‌ها با دریا و زمینه توسعه محور‌های لجستیک و توسعه شرکت‌های فولادی به همت آقای آقامحمدی مشاور اقتصادی دفتر مقام معظم رهبری، ۱۶ آبان‌ماه ۱۴۰۳ در جزیره کیش برگزار شد.
امین ابراهیمی مدیرعامل شرکت فولاد خوزستان در این همایش اظهار داشت: فولاد خوزستان در یک دهه گذشته بالغ بر ۱۶ میلیون تن صادرات معادل ۷/۵ میلیارد دلار ارزآوری برای کشور داشته است. صنعت فولاد ایران به واسطه منابع اولیه عظیم، نیروی انسانی متخصص و دسترسی به آب‌های آزاد رتبه ۷ از نظر میزان ظرفیت و رتبه ۱۰ در تولید را دارد. سرانه مصرف فولاد در کشور ۲۰۰ کیلوگرم به ازای هر نفر است و این میزان در کشور‌های مختلف دنیا ۲ تا ۵ برابر است. در کشور فاصله ۲ برابری بین نیاز مصرفی و تولید تقاضا داریم.
وی افزود: بعد از پتروشیمی، فولاد سهم قابل توجه ۸ میلیارد دلاری در صادرات غیرنفتی و از سویی سهم ۵ درصدی در تولید ناخالص ملی دارد و پتانسیل رسیدن به ۱۰ میلیارد دلار یعنی سهم ۲۵ درصدی صادرات غیرنفتی وجود دارد. عمده صادرات فولاد از راه دریا و بنادر انجام می‌شود و این موضوع اهمیت جانمایی فولادی‌ها در کنار دریاها، دسترسی به منابع از جمله سنگ آهن و … را آسان می‌کند. در آینده احساس نیاز به واردات مواد اولیه افزایش می‌یابد و این جانمایی در نزدیکی سواحل به هزینه کمتر تامین مواد اولیه، کمک خواهد کرد.
ابراهیمی گفت: چین و آمریکا ۲ تولیدکننده عمده فولادی محسوب می‌شوند که در دو کشور تمرکز احداث شرکت‌های فولادی نزدیک آب‌ها و مسیر‌های دریایی است، اما در ایران و برنامه‌های توسعه‌ای پراکندگی صنعت فولادی، کویر محور دیده می‌شود.
امین ابراهیمی افزود: کاهش هزینه حمل‌ونقل یکی از موضوعاتی است که باید درنظر گرفته شود و باید به سوی مسیر‌های دریایی و کاهش و کم کردن هزینه حمل‌ونقل رفت. یکی از چالش‌های مهم در صنعت فولاد علاوه بر موضوع زیرساخت و حمل‌ونقل، انرژی است که ۵ تا ۶ میلیارد دلار محدودیت‌های انرژی سالانه به درآمد و ارزش درآمد‌های فولادی ضرر می‌رساند و باید برای رفع آن تلاش کنیم.
وی ادامه داد: اولین و مهم‌ترین چالش اقتصاد و فولاد دریا محور، عدم وجود زیرساخت‌های دریایی است که شرکت‌های فولادی برای تامین مواد و فروش با مشکل مواجه می‌شوند. اما این تنها چالش صنعت فولاد ایران نیست، از جمله چالش‌های دیگر؛ رقابت ناتراز و توسعه پرسرعت کشور‌های همسایه در مقایسه با ایران است که بازار‌های فروش را محدود می‌کند. چالش‌های انرژی، زیست‌محیطی و تحریم‌ها همگی برای صنعت فولاد تهدید محسوب می‌شوند.
ابراهیمی گفت: اگر بخواهیم به افق تولید ۵۵ میلیون تن در صنعت فولاد برسیم باید زیرساخت‌ها و سایر چالش‌ها را اصلاح کنیم و یکی از چالش‌های پنهان و خاموش برای صنعت فولاد حمل‌ونقل و زیرساخت‌ها و لجستیک است که اکنون نیاز به ۲۵ هزار متر خطوط ریلی داریم و باید سهم ۴۵ میلیون تن از ۲۲۰ میلیون تن را از خطوط ریلی انجام دهیم، اما بستر آن وجود ندارد و با چالش‌ها روبه‌رو هستیم. در صنعت فولاد مهم‌ترین عامل حاشیه سود است که امروز به زیر ۸ درصد رسیده و این امر تهدید برای تصمیم‌سازان و تصمیم گیران صنعت فولاد است، در حالی که فولاد سهم چشم گیر ۱۶ درصدی در بازار سرمایه را دارد، اما تصمیم‌ها و چالش‌ها و قوانین و دستورالعمل‌های خلق‌الساعه در حوزه کسب و کار، ناترازی نرخ ارز نیمایی، اجازه کارت‌های بازرگانی و فروش‌های غیرمستقیم برای این صنعت پیچیدگی ایجاد می‌کند.
ابراهیمی گفت: یکی از بحث‌های مطرح در فولاد حرکت به سوی فولاد سبز است که جاماندگی از این مولفه از دست دادن بازار‌های فولاد را خواهد داشت و اقتصاد چرخشی بحث مهم دیگر در فولاد است. استفاده از پسماند و زایده‌ها در صنعت فولاد کمک کننده و موجب بقا است.
وی در پایان سخنان خود افزود: برنامه توسعه تا سال ۱۴۱۰ در فولاد خوزستان انجام شده و ظرفیت از ۴ میلیون تن به ۶ میلیون تن می‌رسد و به سمت فولاد سبز حرکت خواهیم کرد و این برنامه ریزی نیازمند به‌حداقل رساندن چالش‌هاست. همچنین توسعه و همجواری بیشتر به دریا از دیگر برنامه‌های فولاد خوزستان است. همچنین احداث شهرک خصوصی_صنعتی با محوریت فولاد سبز و اقتصاد چرخشی برای فولاد خوزستان در منطقه تعریف شده است. حرکت به سمت اقتصاد چرخشی و فولاد سبز می‌تواند تولید فولاد را تا ۲۵ درصد افزایش دهد و اختلاف عرضه و تقاضا را برطرف کند و صادرات را افزایش دهد.
